1. Oyun: Ortayı Bul (Küba): Orijinal ismi “Chocolonga” olan bu oyun 10 veya daha fazla oyuncuyla oynanır. Duvara yapıştırılmış olan kâğıda bir daire çizilir ve bir kişi ebe seçilir. Ebe daireden bir kol boyu uzakta durur ve gözleri bağlanır. Amaç; ebe seçilen oyuncunun, dairenin ortasına veya en yakın yere dokunmasıdır. Ebe oyuna başlamadan evvel olduğu yerde üç defa döndürülür. Bu sırada diğer oyuncular dairenin önüne geçerler ve ebenin dikkatini dağıtmak amacıyla parmaklarını ona zarar vermeyecek şekilde çekerler.
2. Oyun: Bana Ayak Uydur (Zaire): Bu müzikli oyunda oyuncular önce bir lider seçerler ve daire oluşturacak şekilde dizilirler. Lider el çırparak ritim tutar ve diğerleri de yavaş yavaş ona katılırlar. Sonra lider oyuncu herhangi bir oyuncunun önünde durur ve ritim eşliğinde bir dans yapar. Liderin seçtiği oyuncu bu dansı başarıyla tekrarlarsa lider olur. Eğer başaramazsa, lider yeni bir oyuncu seçer ve dansı tekrarlar.
3. Oyun: Değiş Tokuş (Fransa): Fransız çocukların favori oyunu olan değiş tokuş için geniş bir bez parçasına ve sandalyeye ihtiyaç vardır. On ya da daha fazla kişiyle oynanan bu oyunda herkes birden başlayarak bir numara alır. Sandalyeler çember oluşturacak şekilde dizildikten sonra ebe seçilen oyuncu gözlerini bağlayıp çemberin ortasına geçer ve iki sayı söyler. Sayıları söylenen oyuncular yerlerini değiş tokuş eder. Gözü kapalı olan ebe de ayağa kalktıkları sırada bu oyuncuları yakalamaya çalışır. Yakalanan, ebe olur.
4. Oyun: Ayaklarım ve Ellerim (İspanya): Açık alanda oynanan bir oyundur. Oyunun adı “Belle Cocodrilo”dur. Alanın ortasındaki çizgide ebe durur. Önce sağ ayağını sonra sol ayağını üç kez yere vurur. Ellerini üç kez birbirine vurduklarında ebe orta çizgiden ayrılmadan bir alandan diğer alana geçen öğrencileri yakalamaya çalışır. Yakaladığı arkadaşı ile aynı ritmi tekrarlar. Her yakalanan öğrenci orta çizgide zincirleme gruba katılır ve yanlara hareket eder. Alanda serbest kalan bir öğrenci olunca oyun bitirilir.
5. Oyun: Üç Teneke Kutu (Güney Afrika): Güney Afrika’nın kültür mirasını oluşturan hedef vurma oyunlarından biridir. En az beş kişiden oluşan eşit büyüklükte iki takım oluşturulur. Oyun alanına üç teneke kutu üst üste yerleştirilir. İlk oyuncunun tenekeleri yıkmak için üç hakkı bulunur. Oyuncu topu işaretlenen oyun alanının dışından atar. Atış başarılı olursa, oyuncu koşar; kutuları tekrar dizer, etraflarına bir kare çizer ve kutuların üstünden üç kere atlar. Top hedefi vuramaz ve çok uzağa giderse, oyuncular top atış çizgisine geri gelene dek ‘thayma’ diye bağırırlar. Üç atışta da oyuncu başarılı olamazsa, sıra karşı takımın oyuncusuna geçer.
6. Oyun: Shake (Tanzanya): Tanzanya’da çocuklar tarafından yaygın olarak oynanan ve kökeni bilinmeyen bir ebeleme oyunudur. Altı oyuncudan oluşan iki takım oluşturulur. Oyun alanı, yaklaşık voleybol sahası büyüklüğünde bir zemin üzerine çizilmiş ızgara şeklindedir (Üzerinde kutular bulunan koridorlar.). Savunma takımının oyuncuları ızgara içindeki koridorlar üzerinde istedikleri konumu alır. Hücum oyuncuları alanın dış ucunda konumlanır. İşaretle birlikte hücum oyuncuları karşı tarafa geçmek için kutudan kutuya ilerler. Savunma takımı hücum oyuncularının koridordan geçmesi sırasında ebelemeye çalışır. Ebelenmeden ızgaranın karşı tarafına geçen her bir hücum oyuncusu bir puan alır. Hücum takımı uca vardıktan sonra başlangıç noktasına dönmek için etkinliği tekrarlar. Hücum oyuncusu koridorda ebelenirse, savunma takımına katılır. Hücum eden takım puan toplamak için oyuna iki tur devam eder, sonra takımlar rol değiştirir.
7. Oyun: Yedi Taş (Ürdün): Yerel bir hedef vurma oyunudur. Her birinde en az iki oyuncu bulunan iki takım oluşturulur. Oyuncu sayısına göre büyüklüğü değişebilen açık ve güvenli bir oyun alanı seçilir. Bir çember içinde üst üste dizilmiş yedi taş konulur. Hücum takımı çember merkezin 3-4 m mesafede durur. Hücum oyuncuları sırayla taş yığınını devirene kadar top atar. Tüm taşlar dağıldıktan sonra savunma oyuncuları topu alır ve hücum oyuncularının dizlerinden aşağısını vurmaya çalışırlar. Dizinin altından vurulan hücum oyuncusu oyunda donar. Tüm oyuncuları donmadan önce hücum takımı taşları yeniden üst üste dizebilirse bir puan alır ve hücuma devam etme hakkı kazanır. Savunma takımı hücum oyuncularının tamamını dondurabilirse bir puan alır ve hücum rolünü üstlenir.
8. Oyun: Galah Asin (Endonezya): Endonezya takımadalarında oynanan geleneksel bir ebeleme oyunudur. Biri savunma biri ise hücum rolünü üstlenecek her biri beş oyuncudan oluşan iki takım oluşturulur. Oyun alanı 15 m x 9 m büyüklüğündedir ve altı eşit parçaya bölünür. Her bir takımın olabildiğince fazla puan toplamaya çalışacağı 15 dakikası vardır. Hücum tarafı oyun alanının bir ucundan başlar ve işaretin gelmesi ile önlerindeki tüm çizgilerden geçerek karşı tarafa ulaşmaya çalışırlar. Hücum oyuncuları belli bir yerde bulunan iki çizgi arasında duraklayabilir ancak önceden geçtikleri çizgilerden geriye dönemezler. Savunma oyuncuları çizgilerin üzerinde durarak çizgiden geçmeye çalışan hücum oyuncularını ebelemeye çalışır. Savunma oyuncuları hücum oyuncularını ebelemek için bulundukları çizgiden ayrılamaz. Ebelenmeden karşı tarafa geçen her bir hücum oyuncusu bir puan alır.
9. Oyun: Sur Papaq (Azerbaycan): Bir pas oyunu olan “Şapkayı atma (papag attı)” Azerbaycan’daki en eski oyunlardandır. Her birinde sayıları 4 ile 8 arasında değişen oyuncuların olduğu iki takım oluşturulur. Yaklaşık bir futbol sahası büyüklüğünde düz bir oyun alanı belirlenir. Oyun her biri 10 dakikalık iki yarıdan oluşur. Oyun, oyun alanının ortasında hücum eden takımın topu kendi oyuncularından birine pas vermesi ile başlar. Hücum eden takım birbirlerine pas vererek savunmadaki takımın sahasında bulunan potadan topu geçirmek için koşmalıdır. Savunma oyuncusu hücum oyuncusuna dokunamaz ancak top fırlatıldığında pası engellemeye çalışır. Puan kazanıldıktan sonra top sahanın ortasına döner ve bu defa savunma yapan takımın oyuncuları hücum oyuncusu olur. Puan alınmadan önce savunma oyuncuları topu ele geçirirse, bulunulan noktadan itibaren savunma yapanlar hücuma başlar ve oyun alanının ters tarafındaki potada puan kazanmaya çalışır. Aynı anda iki oyuncunun topu tutması hâlinde hakem oyunu yeniden başlatmak için topu oyuncuların arasında havaya atar. Hücum yapan bir oyuncu topu 10 saniyeden uzun bir süre tutamaz.
10. Oyun: Mendil Oyunu (Mısır): Ülke çapında yaygın biçimde oynanan geleneksel bir Mısır oyunudur. 5 ya da daha fazla sayıda oyuncusu bulunan eşit büyüklükte iki takım ve bir oyun lideri seçilir. Oyun alanı birbirinden 20 m uzaklıkta iki paralel çizgi ile belirlenir. Lider oyun alanının ortasına çizilmiş olan çemberin içinde elinde bir mendil tutar. Her iki takımdaki oyunculara da 1’den 5’e kadar numara verilir (Takımlarda beşerden fazla oyuncu varsa numaralar artırılır.). Oyun, liderin elindeki mendili kolu açık hâlde yukarı kaldırması ve 1’den 5’e kadar bir numarayı (Takımlarda beşerden fazla oyuncu varsa numaralar artırılır.) yüksek sesle söylemesi ile başlar. Her iki takımdan söylenen numaraları taşıyan oyuncular hızla çembere doğru koşarak mendili liderden almaya çalışır. Mendili alan oyuncu aynı numarayı taşıyan diğer oyuncu tarafından ebelenmeden sıradaki yerine geçmeye çalışır. Oyuncu görevi başarı ile tamamlarsa takımı için bir puan kazanmış olur. Oyuncu ebelenirse puan karşı takıma verilir.
11. Oyun: Gilli-Danda (Pakistan): 13. yüzyılın sonlarından bu yana Orta Çağ metinlerinde geçen bir vurma oyunudur. Eşit büyüklükte iki takım kurulur. Bir grup vurucu, diğer grup ise saha oyuncusudur. Oyunun amacı dandayı (2 m uzunluğunda ahşap sopa) kullanarak gilliye (uzun, ince çam kozalağı) vurmaktır. Belirli sınırları olmayan açık bir oyun alanına bir çember (ev) çizilir. İlk vurucu gilliyi çemberin içine yerleştirir ve danda ile vurarak havaya fırlatır. Gilli havalandığında, vurucu gilliyi olabildiğince çemberden uzağa göndermek için tekrar vurmaya çalışır. Gilli yere düştüğünde vurucu o noktada aynı işlemi tekrarlar; bu, saha oyuncuları gilliyi yakalayana kadar devam eder. Gilli yakalandığında merkezden yakalanma noktasına kadar olan mesafe ölçülür. Vurucu takımdaki tüm oyuncular süreci tekrar eder. Daha sonra saha oyuncuları vurucu rolüne geçer. Her oyuncunun gilliyi ne kadar uzağa gönderdiğini ölçmek için danda kullanılır. Bir danda mesafesi bir puan kazandırır. Ölçüm saha oyuncusunun yakalama noktası ile merkez çember (ev) arasında yapılır. En fazla puanı toplayan takım kazanır.
12. Oyun: Ebelemece (Birleşik Krallık): Birleşik Krallık ve diğer İngiliz Milletler Topluluğu ülkelerinde oynanan bir ebeleme oyunudur. Oyuncu sayısı ile ilgili bir sınırlama yoktur ancak oyuncu sayısı oyunu yeterince eğlenceli kılacak kadar çok olmalıdır. Geniş bir kapalı alan ya da açık havada oyun alanı oluşturulabilir. Alanın iki ucunda “ev” kısımları oyun alanı enine çizilen bir çizgi ile işaretlenir. Oyunculardan bir ya da ikisi “ebe” olarak seçilir. Ebeler oyun alanının ortasında durur ve oyunun başlaması için “ebelemece” diye bağırır. Kalan oyuncular oyun alanının kenarındaki “ev”dedir. Oyunun amacı ebelenmeden oyun alanının bir ucundan diğerine koşmaktır. Oyuncular yakalanınca ebe olur. Oyunu ebelenmeden kalan son kişi kazanır. Oyun her defasında ebelerin değiştiği birkaç turda tamamlanır.
Kaynak: Oyun Oynuyorum Derleme Kitapçığı, MEB, 2019
